Οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό

Πόσοι και πόσοι συμπατριώτες μας δεν περηφανεύονται όταν Έλληνες που δουλεύουν στο εξωτερικό διαπρέπουν;

Brain Drain, ή αλλιώς η «κατάρα» των φτωχών χωρών.

Ο ορισμός του Brain Drain είναι η μετανάστευση ατόμων με υψηλή εκπαίδευση ή ειδίκευση (επιστημόνες, τεχνίτες ή εργάτες οι οποίοι είναι ειδικευμένοι σε ένα τομεά, ακόμα και ανθρώποι των γραμμάτων) από φτωχότερες χώρες σε πλουσιότερες. Η μετανάστευση αυτή είναι εύκολα κατανοητή, οι μετανάστες αποκτούν πολύ καλύτερες συνθήκες εργασίας (όχι μόνο από πλευρά μισθού αλλά και από εργασιακό περιβάλλον).

Θεωρείται κατάρα επειδή για την εκπαίδευση τους η αρχική χώρα ξόδεψε σημαντικά ποσά, δηλαδή έκανε μία επένδυση, και τους καρπούς της επένδυσης τους κερδίζει μία άλλη χώρα η οποία δεν ξόδεψε τίποτα. Ακόμα χειρότερα αυτοί οι άνθρωποι παράγουν περισσότερο πλούτο από τον μέσο όρο. Η επένδυση αυτή πάει χαμένη αν ο μετανάστης δεν γυρίσει ποτέ στην χώρα του για να εργαστεί και το μόνο κέρδος είναι τυχόν εμβάσματα που στέλνει πίσω. Το Brain Drain μπορεί να ονομαστεί και «κυριλέ» μετανάστευση. Οι μετανάστες μπορούν να βρουν πολύ καλές δουλειές στην χώρα τους, δεν είναι απελπισμένοι , και στην χώρα υποδοχής τους έχουν καλύτερες δουλείες, άρα ανληκουν και σε καλύτερη κοινωνική τάξη, από την πλειοψηφία των νέων συμπατριωτών τους.

Υπάρχει όμως και η άποψη που λέει πως το Brain Drain μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι θετικό για τις φτωχότερες χώρες γιατί όσοι φεύγουν και πετυχαίνουν σε άλλες χώρες δημιουργούν ένα κίνητρο στους συμπατριώτες τους για να δουλέψουν ή να σπουδάσουν. Έτσι θα μπορέσουν να τους αντιγράψουν δηλαδή το Brain Drain δημιουργεί πρότυπα σε μία κοινωνία.

Τέλος υπάρχει και η «υπερτατική» κριτική (από την άκρα αριστερο-δεξιά) στο Brain Drain η οποία λέει πως οι μετανάστες ξεπουλιούνται, προδίδουν την χώρα τους για λίγα χρήματα παραπάνω, ή ότι οι πλούσιες χώρες εκμεταλεύονται την «αφρόκρεμα» των φτωχότερων χωρών. Αυτές τις αφήνω ασχολίαστες.

Για να κλείσω με την περιγραφή, το Brain Drain δεν είναι αποκλειστικά μονόδρομος από τον τρίτο κόσμο προς τον πρώτο αλλά συμβαίνει και ανάμεσα στις χώρες του πρώτου κόσμου. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλές δεκάδες χιλιάδες επιστήμονες της Ε.Ε. μεταναστεύουν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ. Ο λόγος είναι αυτός που ανέφερα στην αρχή: καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Για να γυρίσω στο μύθο μας πράγματι πολλοί Έλληνες αποφασίζουν και μεταναστεύουν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Πολλοί από αυτούς μάλιστα καταφέρνουν και διαπρέπουν στον τομέα τους. Ο μύθος αφήνει αόριστο τον αριθμό τους, που έτσι και αλλιώς τον αγνοώ. Λογικό, είναι μύθος όχι επιστημονική έρευνα άρα δεν χρειάζεται στοιχεία ίσα-ίσα που αυτά είναι επικίνδυνα για την ύπαρξη του.

Η άποψη μου είναι η ακόλουθη: το γεγονός ότι πολλοί συμπατριώτες μας φεύγουν από την χώρα μας και αναζητούν καλύτερες συνθήκες εργασίας οφείλεται στην αποτυχία μας σαν κοινωνία. Αποτυχία επειδή δεν μπορούμε να προσφέρουμε σε ένα επαγγελματία τις ιδανικές συνθήκες εργασίας. Άρα όσοι περισσότεροι «Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό» τόσο μεγαλύτερη είναι η αποτυχία μας σαν κοινωνία – χώρα.